Ο πόλεμος της Βοσνίας ήταν μια διεθνής πολεμική αναμέτρηση, η οποία έλαβε μέρος στην Βοσνία - Ερζεγοβίνη από τον Μάρτιο του 1992 μέχρι τον Δεκέμβριο του 1995. Ο πόλεμος αυτός ήταν ο τρίτος Γιουγκοσλαβικός πόλεμος και ήταν άμεσα συνδεδεμένος με τον Πόλεμο της Κροατίας, ο οποίος είχε αρχίσει έναν χρόνο νωρίτερα. Είναι επίσης γνωστός ως πόλεμος της Βοσνιακής Ανεξαρτησίας, όνομα που δίνεται απο τους Μουσουλμάνους της Βοσνίας, αλλά και από ορισμένους Κροάτες. Σε αυτόν τον πόλεμο συγκρούστηκαν αρχικά ο Γιουγκοσλαβικός Στρατός με τον νεοϊδρυθέντα Μουσουλμανικό Στρατό της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, γνωστότερο και ως Στρατό της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, και μετέπειτα με το στρατό των Κροατο-βόσνιων. Οι παρατάξεις άλλαξαν πολλές φορές συμμαχίες στον πόλεμο, ενώ ο Γιουγκοσλαβικός στρατός, από τον οποίο δημιουργήθηκε ο Στρατός της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας, αποχώρησε το 1992. Ο πόλεμος είχε κύριο χαρακτηριστικό του την εθνοκάθαρση, καθώς έλαβε χαρακτηριστικά εθνικού πολέμου μεταξύ Μουσουλμάνων (Βοσνίων), Σέρβων και Κροατών. Επίσης, σε αυτόν τον πόλεμο ενεπλάκη για πρώτη φορά το ΝΑΤΟ σε αεροπορικές επιχειρήσεις εναντίων σερβο-βοσνιακών στόχων. Η άμεση συμμετοχή της Κροατίας στον πόλεμο, η έμμεση της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, ο μεγάλος αριθμός των ξένων εθελοντών και η συμμετοχή του ΝΑΤΟ, έκαναν τον πόλεμο να μοιάζει μια πολύπλοκη διεθνή σύγκρουση, με βαθιές πολιτικές και θρησκευτικές προεκτάσεις.
Ο πόλεμος χωρίζεται σε τρία κυρίως μέρη. Στο πρώτο έγινε η ραγδαία κατάληψη του 70% των εδαφών της Βοσνίας από τον Γιουγκοσλαβικό Στρατό και τους Σερβο-βόσνιους, την περίοδο Απριλίου και Νοεμβρίου 1992. Στις επιχειρήσεις αυτές συμμετείχαν πολλές παραστρατιωτικές δυνάμεις από τη Σερβία και το Μαυροβούνιο στην εκδίωξη του μουσουλμανικού πληθυσμού από τις περιοχές αυτές. Το αντίστοιχο έγινε και στις υπόλοιπες περιοχές από Βόσνιους και Κροάτες σε μικρότερη κλίμακα. Δεύτερον στον Κροατο-Μουσουλμανικό πόλεμο που έγινε στο υπόλοιπο 30% της χώρας (κυρίως στην Ερζεγοβίνη), ο πόλεμος αυτός έγινε μεταξύ 1992-1994 και τελείωσε με την συμφωνία της Ουάσινγκτον, με την οποία δημιουργήθηκε η Κροατο-μουσουλμανική Ομοσπονδία και συγκροτήθηκε ένας κοινός συνασπισμός εναντίον των Σερβο-βόσνιων, απο Βόσνιους, Κροάτες, Κροατο-βόσνιους και τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ υπό την αιγίδα των ΗΠΑ. Επίσης, μεταξύ 1992 και 1995 δεν έγιναν μεγάλες αλλαγές στα μέτωπα, όσον αφορά στους Σερβο-βόσνιους, οι οποίοι εξακολουθούσαν να κατέχουν πάνω απο το 70% της χώρας. Στο τρίτο και τελευταίο μέρος του πολέμου, το οποίο χαρακτηρίστηκε από σφοδρούς βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ εναντίων Σερβο-βοσνιακών στόχων, τη σφαγή της Σρεμπρένιτσα, την ολοκληρωτική κατάρρευση του Σερβικού μετώπου στη δυτική Βοσνία και την εισβολή του επανεξοπλισμένου Κροατικού στρατού στη Βοσνία. Οι κροατο-μουσουλμανικές δυνάμεις με τη βοήθεια και του ΝΑΤΟ κατέλαβαν το 51% της Βοσνίας απειλώντας να καταλάβουν την μεγαλύτερη πόλη της Σερβικής Δημοκρατίας, την Μπάνια Λούκα, όμως λόγω σχεδόν της βέβαιης εμπλοκής της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας στον πόλεμο, πράγμα που θα περιέπλεκε ακόμα περισσότερο την κατάσταση και της ανθρωπιστικής κρίσης που δημιουργήθηκε απο τους Σέρβους πρόσφυγες, οι στρατιωτικές επιχειρήσεις τερματίστηκαν με τη συμφωνία του Ντέιτον στις 14 Δεκεμβρίου του 1995. Ο πόλεμος αυτός έγινε επίσης πασίγνωστος για την πολιορκία του Σαράγεβο, η οποία άρχισε στις 2 Απριλίου, 1992 και τελείωσε επίσημα στις 29 Φεβρουαρίου, 1996.
Σήμερα τίθενται πολλά ερωτηματικά για τη φύση και τον χαρακτήρα του πολέμου της Βοσνίας, καθώς όπως προαναφέρθηκε οι Βόσνιοι Μουσουλμάνοι και πολλοί Κροάτες, θεωρούν τον πόλεμο της Βοσνίας ώς αποτέλεσμα της επιθετικότητας της Σερβίας και της Κροατίας στην περιοχή αυτή, λόγω των επεκτατικών βλέψεων του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς και του Φράνιο Τούτζμαν στην περιοχή. Τα κυριότερα επιχειρήματα αυτής της πλευράς είναι η τεράστιας κλίμακας, πρωτοφανή για αυτή την πολυεθνική περιοχή, εθνοκάθαρση του μουσουλμανικού πληθυσμού απο τους Σέρβους, και σε μικρότερη κλίμακα απο τους Κροάτες και το σαφές διαμοίρασμα εδαφών μεταξύ τους. Επίσης, ένα ακόμα ισχυρό επιχείρημα αυτής της πλευράς είναι η Συμφωνία του Καρατζόρτζεβο, το 1991, μεταξύ του τότε προέδορυ της Σερβίας και ντε φάκτο ηγέτη της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, Σλομπόνταν Μιλόσεβιτς και του Προέδρου της Κροατίας, Φράνιο Τούτζμαν. Το 1993 η κυβέρνηση της Βοσνίας έκανε μήνυση στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης εναντίον της Σερβίας και του Μαυροβουνίου με την κατηγορία της γενοκτονίας σε βάρος του Μουσουλμανικού λαού της Βοσνίας. Στις 26 Φεβρουαρίου του 2007, το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης αθώωσε την Σερβική Δημοκρατία και την Σερβία απο την κατηγορία της γενοκτονίας, ωστόσο επισήμανε ότι η Σερβία δεν κατόρθωσε να τιμωρήσει τον κατηγορούμενο για γενοκτονία Ράτκο Μλάντιτς, (ο έτερος κατηγορούμενος πρώην ηγέτης των Σέρβων της Βοσνίας, Ράντοβαν Κάρατζιτς, συνελήφθη στις 23 Ιουλίου του 2008 στο Βελιγράδι και εκδόθηκε στο Διεθνες Δικαστήριο της Χάγης μέτα απο 12 χρόνια διαφυγής), ούτε έκανε τίποτα για να αποτρέψει την γενοκτονία των Μουσουλμάνων. Στη Σερβία ο πόλεμος θεωρείται καθαρά εμφύλια σύρραξη, τυπική και εφάμιλλη όλων των εμφύλιων συρράξεων που τράνταξαν την περιοχή κατά την ταραγμένη δεκαετία του 1990, ακολουθώντας τον Πόλεμο των Δέκα Ημερών στη Σλοβενία, καί την έναρξη του Πολέμου της Κροατικής Ανεξαρτησίας ή Πολέμου της Κροατίας, ο οποίος είχε αρχίσει έναν χρόνο νωρίτερα, το 1991. Τα κύρια επιχειρήματα των Σέρβων είναι η ισλαμική πολιτική του προέδρου της Βοσνίας, Άλια Ιζετμπέγκοβιτς και του Κόμματος της Δημοκρατικής Ενέργειας, του οποίου ήταν ηγέτης και το μονομερές δημοψήφισμα, ενάντια στο ισχύον Γιουγκοσλαβικό Σύνταγμα με τη συμμετοχή του 67% του εκλογικού σώματος, δηλαδή των Μουσουλμάνων και των Κροατών και την μαζική αποχή των Σέρβων, το οποίο ανακήρυξε την Βοσνία - Ερζεγοβίνη ανεξάρτητη από τη Γιουγκοσλαβία σε ποσοστό 99.4% τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 1992.
Παρ'όλες τις πολεμικές συγκρόυσεις ο πόλεμος της Βοσνίας, θα μείνει στην ιστορία για την τεράστια ανθρωπιστική κρίση που δημιουργίθηκε λόγω των συνεχών εθνοκαθαρίσεων που συνέβησαν απο όλες τις πλευρές του πολέμου, και τα θηριώδη εγκλήματα που διαπράχθηκαν λόγω της μεγάλης έκρηξης των εθνικιστικών παθών. Όσον αφορα τον ακριβή αριθμό των θυμάτων του πολέμου, νεότερες έρευνες έχουν δείξει περίπου 100,000 με 110,000 νεκρούς (στρατιώτες και αμάχοι), και πιστεύεται οτι το 66% είναι Μουσουλμάνοι, το 25% Σέρβοι και το 8% Κροάτες. Παρ'όλα αυτά το 83% των θυμάτων είναι Μουσουλμάνοι άμαχοι, το 10% Σέρβοι και το 5% Κροάτες, ακολουθώμενοι απο έναν μικρότερο αριθμό Αλβανών και Ρόμα. Τουλάχιστον 30% των νεκρών Μουσουλμάνων είναι γυναικόπαιδα. Ο αριθμός των νεκρών για όλες τις πλευρες πιθανολογείται οτι θα αυξηθεί λόγω των συνεχιζόμενων ερευνών για ομαδικούς τάφους και αγνοούμενους. Οι Σέρβοι κατηγορούνται για γενοκτονία (Ράντοβαν Κάρατζιτς), οι Κροάτες για εθνοκάθαρση (Γιάντρανκο Πρλιτς) και οι Μουσουλμάνοι για παραβιάσεις της Συνθήκη της Γενεύης (Ράσιμ Ντέλιτς). Έχουν ήδη καταδικαστεί η Μπίλιανα Πλάβσιτς (πρώην Πρόεδρος της Σερβικής Δημοκρατίας), ο Μόμτσιλο Κράισνικ(Σερβο-βόσνιος πολιτικός) και ο Ντάριο Κόρντιτς (πρώην στρατηγός του Κροατο-βοσνιακού στρατού) απο το Διεθνες Δικαστήριο της Χάγης, και εκτείουν τις ποινές τους για παραβάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εθνοκάθαρση, παράβαση των ηθών του πολεμου και άλλα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Στον πόλεμο αυτό υπήρξαν πολλές αλλάγες στις συμμαχίες κατά την διάκεια του, άν και οι κυρίως αντιμαχόμενες πλευρές ήταν η Σερβική Δημοκρατία, οι Σέρβοι παραστρατιωτικοί, ο Γιουγκοσλαβικός Λαικός Στρατός, οι εθελοντές απο χώρες της Ανατολικής Ευρώπης (Ρωσία, Ρουμανία) και εθελοντές απο την Ελλάδα απο την μία πλευρά, απο την πλευρά των Μουσουλμάνων είχαμε τον επίσημο Στρατο της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, Μουσουλμάνους παραστρατιωτικούς, εθελοντές απο Ισλαμικές χώρες, Μουτζαχεντίν και απο την πλευρά των Κροατών είχαμε τον Κροατικό Στρατό, τον στρατό της Κροατικής Δημοκρατίας της Βοσνίας, εθελοντές και μισθοφόρους απο χώρες της Δυτικής Ευρώπης και την αεροπορία του ΝΑΤΟ, που ενήργησε υπέρ των δυο τελευταίων παρατάξεων στο τέλος του πολέμου (1995).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου